De dienst is begonnen. Het openingslied is gezongen. Het was een Gregoriaanse lntroitus, of een gewoon (!) lied, of een intredezang uit b.v. ‘Wisselende Gezangen’. Na het Openingswoord komt nu de ritus van vergeving. Wat zingen we daarbij? Twee manieren Zoals elders in dit nummer door Cees Janssens wordt uiteengezet zijn er twee manieren. In beide manieren komt het Kyrie of Heer ontferm U aan bod. Alleen, op een wat andere wijze.
Laten we eerst eens de tweede manier aanpakken: de priester zegt of zingt een bede om vergeving, waarop geantwoord wordt. We nemen hiervoor de zetting zoals die staat in het nieuwe Altaarmissaal. Deze zetting, van de hand van Fl. van der Putt, is nog veel te weinig bekend. Zie hier de tekst en de melodie: 
Oorspronkelijk verschenen in Jubilate 16, 3 (september 1983)
fr. Nico Wesselingh o.s.b.
De hier gebruikte melodie is in overeenstemming met de andere melodieën zoals die in het Altaarmissaal staan. Zeer eenvoudig, maar kernachtig. De tekst wordt goed behandeld, bijna als een psalmodie. De zetting is zo eenvoudig dat zelfs (!) een priester die kan zingen. En als die het niet zou kunnen, zou een diaken of cantor dat kunnen doen, nadat de inleiding (Broeders en zusters…) ev. door de priester is gezongen. De cadensval naar beneden aan het einde van elke aanroep vraagt enige aandacht. Zo’n kwart naar beneden, vooral met de halve toonafstand boven de slotnoot, geeft gemakkelijk aanleiding tot onzuivere intervallen. Eventueel een begeleiding kan dit voorkomen. Want je zingt waarschijnlijk zo’n bede om vergeving alleen op feestdagen. Het geeft dan een apart cachet. Wat vooral aantrekkelijk is in deze wijze, is de dialoogvorm. Er is een soort samenspraak, samenzang tussen celebrant en alle anderen. Dat geeft een stukje levendigheid in de liturgie, en daar hebben we best een behoefte aan. Wel het antwoord van het volk goed laten aansluiten!
Bezwaren?
En nu hoor ik, zelfs op afstand, al bezwaren klinken. Het grootste bezwaar is waarschijnlijk, dat het koor niet apart aan bod komt. Nee. Tussen de roep van de priester en het antwoord van het volk is gewoon geen ruimte om het koor nog iets ‘aparts’ te laten doen. Laat voor dat ogenblik het koor ook maar even ‘gewoon gelovigen’ zijn. De hier voorgestelde wijze is functioneel volmaakt. Wie daarin een extra-rol wil creëren doet afbraak aan die functionaliteit. Bij de aanhef van de Prefatie wordt toch ook niet het koor ingelast tussen de woorden van de priester en het antwoord van de gelovigen?
Nog anders
Er zijn ook nog andere mogelijkheden. Om te beginnen is de priester niet gebonden aan de drie hier afgedrukte beden. Er staan in het Missaal nog meerdere teksten. Aangepast aan de liturgische tijd. Zonder veel moeite (soms met een kleine wijziging in b.v. de woordvolgorde) zijn die teksten op dezelfde melodie te zingen. Een heel klein beetje creativiteit kan geen kwaad. Iemand die het Heer ontferm U op een andere melodie wil zingen, kan met deze manier toch goed uit de voeten. Alleen moeten de drie beden dan niet gezongen maar gezegd worden. Wat zing je dan, na die gezegde formules door de priester? Laat ik beginnen met te zeggen dat een gezongen Kyrie daar best bij past. Sommigen fronsen nu waarschijnlijk hun wenkbrouwen. Dat is Latijn en Nederlands door elkaar halen. Mis. Eerstens is Kyrie geen Latijn maar Grieks. Dan is deze roep gewoon volkseigen geworden. in middeleeuwse liederen komt het als roep regelmatig tussen Nederlandse tekst in. Denk aan ons mooie Nu syt wellekome. En wie dichtte er nog niet zo lang geleden het kerstlied, dat eindigde met de regels:
Ze worden misschien nog wel eenmaal wijs, Kyrie eieis?
Als er één plaats is waar talen voor elkaar heel goed gepast is, dan is het juist wel hier.
Willekeurig?
Maar welk Kyrie? Voorop dit: wil het Kyrie als antwoord fungeren op wat de priester zojuist heeft gezegd, dan moet het kort zijn. Wie dan een Kyrie van Paiestrina of van pak weg Schubert gaat zingen, verdrinkt de gesproken tekst door een veelheid van noten. Dan gaat het onderlinge verband, de dialoogvorm, verloren. Een Gregoriaanse Kyrie? Heel goed, maar dan een van het eenvoudige soort. De langere Kyriës zijn eigenlijk ongeschikt. Temeer omdat daarbij voor het volk geen rol is weggelegd. Nu staan er in ons Graduale meer plechtige Kyrie’s dan eenvoudige. Daarom zijn dus de meeste van deze Kyrie’s niet geschikt voor deze werkwijze. Daarom ook ben ik zo vrij hier enkele heel goede en bruikbare Kyrie’s af te drukken uit het Kyriale Simplex. Dit zo bruikbare maar zo onbekende boekje. Commentaar is eigenlijk overbodig. Gewoon zingen in uw kerk. Als u er een uitkiest en die b.v. de hele Adventstijd gebruikt, zult u zien dat het volk die gaat meezingen. Ze zijn zo simpel en worden door het koor of de Cantor voor- gezongen. 
Opgelet!
Wie het toch liever houdt bij een Heer ontferm U, kan dat oen. Er zijn naar mijn mening genoeg bruikbare composities hiervoor. Opvallend is daarbij eigenlijk, dat de grote melodische uitweidingen die we zo goed kennen van de Latijnse composities, hier bijna geheel verdwenen zijn. Het enige waar men op bedacht moet zijn is, dat niet alle Heer ontferm U’s (ja, hoe moet dat eigeniijk in het meervoud?) geschikt zijn. Sommige hebben tussen het Heer ontferm U en het Christus ontferm U een aansluitend en obligaat orgelintermezzo, dat bovendien via een modulatie naar een andere toonaard voert. Daar kun je dus geen gesproken tekst tussen plaatsen. De dirigent moet dus wel even opletten. Hieronder nog een bekend Heer ontferm U, dat heel geschikt is voor deze werkwijze. De fermate (orgelpunt) op de plaatsen waar de priester de rol weer overneemt, lijkt er eigenlijk op te rekenen. 
Eerste manier
Nu is die eerste manier nog niet besproken. Hoeft ook eigenlijk niet. Nadat de Schuldbelijdenis (lk belijd voor God…) als een soort onduidelijk gemompel tot z’n eind is gekomen, zinge men gewoon het Kyrie. Kan nooit fout. Maar is ook minder speels en boeiend dan op de bovenomschreven manier. Waarom? Dit artikeltje heeft eigenlijk niet anders tot doel dan erop te wijzen, hoe in de vernieuwde liturgie zo’n kleine, bescheiden Ritus van vergeving nog zoveel speelruimte open laat. Vandaar dan ook mijn advies: maak er eens wat van. De mogelijkheden daartoe zijn niet voor niets gegeven. Wees eens een beetje creatief. Niet altijd over dat afgetrapte pad gaan.