Verschenen in Jubilate 18,3 (september 1985)
Zr. Leonie Schoenmakers
Als ik aan m’n bureau ga zitten om voor Jubilate het vierde deel van de rubriek ‘Bewust zingen’ te schrijven, zijn de indrukken van het Festival van Vlaanderen (Brugge) nog kersvers. Elk jaar ontmoet je ze weer de beroemde Engelse koren. De oversteek Engeland – België lijkt ’n ‘boottochtje’. De Engelsen zijn er kind aan huis. Zo hoorde ik maandag 29 juli in de St. Jacobskerk het Christ Church Cathedral Choir Oxford. Ademloos wordt er geluisterd naar Prinsen van de muziek zoals: Lassus, Tallis, Scarlatti. Het stemgeluid verdient elke superlatief.
En nu: vanuit ‘hoger’ sferen naar ‘Bewust zingen’. De link laat ik u leggen.
In ’t meinummer van dit jaar startten we met ’t onderwerp Resonans. Ik neem u weer graag mee op oefen- en speurtocht.
Om het begrip resonantie bij u nog wat te verduidelijken, ’t volgende:
- Neem een stemvork en sla die aan. De trillende staaf (hier in gebogen vorm) brengt ’n toon voort.
- Herhaal, maar zet nu de stemvork op ’n tafelblad; dit wordt gedwongen mee te trillen, de toon wordt versterkt.
- Herhaal de twee handelingen ná elkaar en bemerk het verschil.
- Sla de stemvork nog ’ns aan en zet deze tegen ’t oor, daarna op ’t hoofd. De lucht in de verschillende holten neemt de trilling over en versterkt deze (als u de verkeerde kant van de stemvork tegen ’t oor zet, wordt de trilling uitgedoofd, probeer maar).
- Blijf de resonantie-oefeningen op pagina 9 van ’t meinummer trouw en ga dan verder met resonans op te wekken in het aanzetstuk (dit is een verzamelnaam voor alle holten die boven de stemlippen liggen). Hier komen enkele oefeningen:
A Resonansoefeningen op wisselende toonhoogte
v: ademhalen N.B. De oefening ook terug doen!
- Zeer zacht oefenen (a.h.w. ‘blazen’. Let op de n). – Zorg dat de toon hoog genomen wordt (↓) met de richting naar de ogen.
- Tongpunt? Tegen de ondertanden.
- Niet duwen met de adem.
- Strakke toongeving (dus niet zo:
- Herhaal de oefening ’n halve toon hoger (grens voor de hoogste toon is C2).
B Nu komt de derde resonansopwekker aan de beurt n.l. de ng
- Zing eerst op de aangegeven toon:zang.
- Houd de ng aan en zing hierop verder.
- Idem op pong en ring.
- De laatste oefening: hier heeft elke toon een ander woordje.
- Denk er aan eerst bewust, rustig adem nemen.N.B. Mooi is die massale klank niet, maar wel een goede resonans-opwekker!
Stemoefening aan de hand van een gegeven melodie.
Herinnert u zich deze canon nog van de laatste kontaktdag? Naar mijn smaak een mooie, gedragen melodie, dankzij de vele secundegangen. De naam Tallis komt in dit artikel nog een keer voor.
- Zing de melodie op duu, zacht, niet duwen met de adem.
- Hetzelfde maar nu op pom. Licht afzetten met de p en de m even doorlaten resoneren. Mooi legato zingen.
- De melodie op nie zingen. Na ’t ademteken (v) wisselen op noo, noe en nuu.
- Lees de tekst in ’t gegeven ritme.
- Fluister de tekst.
- Zing nu ’t lied op 2 verschillende begintonen. Het oude spreekwoord oefening baart kunst doet ’t nog steeds… Werk ze!
Afbeelding: By Helihark (Own work) [CC BY-SA 3.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0)], via Wikimedia Commons