Flip Veldmans
Oorspronkelijk verschenen in Jubilate 16–1 (januari 1983)
Het ligt in de bedoeling de organisten onder onze lezers regelmatig opmerkzaam te maken op geschikte orgelliteratuur te gebruiken in de liturgieviering. Dit keer is dat uit de serie Liber Organi deel 7 ‘Ariadne Musica’ van Johann Caspar Ferdinand Fischer; uitgave Schott nr. 2267.
Aanvulling 2014:
Informatie en bladmuziek rechtenvrij via IMSLP
Vele onderzoekingen hebben de geboortedatum en geboorteplaats van Fischer niet precies vast kunnen stellen, waarschijnlijk werd hij rond 1670 in het Zuid-Duitse Böhmen geboren. In 1695 werd hij kapelmeester aan het hof van Markgraaf Ludwig von Baden. Hij overleed in 1746.
De Ariadne Musica van Fischer wordt gezien als een belangrijke voorloper van Bachs ‘Wohltemperierte Klavier’. Evenals Bach bestaat de cyclus bestaat de cyclus uit een aantal preludes en fuga’s in bijna elke toonsoort, alleen zijn de stukken veel korter en gemakkelijker om te spelen. Ze geven de organist de mogelijkheid aan te sluiten bij de toonsoort waarop gezongen gaat worden of door te gaan in de toonaard waarop is geëindigd.
Toch zal Bach de verzameling zeker gekend hebben, getuige opmerkelijke (toevallige?) overeenkomsten:
Naast de 20 preludes en fuga’s staan in de bundel nog een vijftal ricercares over geestelijke liederen (waaraan een gregoriaanse hymne ten grondslag ligt):
voor de Advent over ‘Ave Maria Klare’
voor Kerstmis over ‘Der Dag der is so freudenreich’
voor de Veertigdagentijd over ‘Da Jesus an dem Creutze stund’
voor Pasen over ‘Christ ist erstanden’
en voor Pinksteren over ‘Kom Heiliger Geist mit deiner genad’.
Een ricercare is een voorloper van de fuga, ontstaan in de 16e eeuw als instrumentale versie van een motet. De stukken zijn van gemakkelijke tot tamelijk gemakkelijke moeilijkheidsgraad. Een gedeelte van ‘Da Jesus’ is hierbij afgedrukt. Van harte aanbevolen!
