In de praktijk komt het nogal eens voor dat mensen tijdens het zingen zich niet of onvoldoende bewust zijn van hun lichaamshouding. In deze rubriek ga ik met U kort op de juiste lichaamshouding in. In de vorige aflevering – zoals U wellicht nog weet – schreef ik over de ademhaling. In dat verband stipte ik de lichaamshouding al even aan. In deze rubriek ‘Stemvorming’ geef ik U enkele praktische tips, zodat U zelf Uw lichaamshouding – tijdens het zingen – kunt controleren en corrigeren.
Jubilate 24, 3 (september 1991)
Cecile Creusen
1. De juiste lichaamshouding
Om Uw geheugen een beetje op te frissen herhaal ik voor U – uit de vorige aflevering – telegramsgewijs de belangrijkste punten voor een juiste lichaamshouding.
Voeten in een kleine spreidstand. Het gewicht rust op de voorvoet. De knieën zijn lichtjes gebogen. De heupen bevinden zich een etage hoger maar in dezelfde lijn als de knieën. Weer een verdieping hoger bevinden zich de schouders, ook weer in dezelfde lijn als de knieën en de voeten. Het hoofd zit in het verlengde van de ruggegraat en moet soepel kunnen bewegen. Niet te veel naar voren of naar achteren.
2. Een afwijkende lichaamshouding
In de alledaagse zangpraktijk – zowel solo als in een koor – kom ik verschillende lichaamsnoudingen tegen. Als ik ervan uitga dat de meeste mensen een gezond bewegend lichaam bezitten – uitgezonderd mensen met een handicap – neem ik tocn vaak rare bewegingen tijdens het zingen waar.
Ter illustratie som ik voor U enkele – vaak komische – ‘afwijkende’ lichaamsnoudingen op:
Op de tenen gaan staan bij hoge noten.
Het trekken van een scheve mond.
Het meenemen van de schouders, vooral als het gevoelig wordt.
Het bewegen van het hoofd naar voren of naar achteren.
Het naar voren trekken van de kaak.
Staan met een holle respectievelijk bolle rug.
En zo kan ik nog wel even doorgaan.
Al deze min of meer ‘afwijkende’ lichnaamshoudingen treft U in net normale dagelijkse leven niet aan. Maar als mensen gaan zingen, is net alsof zij een metamorfose ondergaan. Tijdens net zingen openbaren zich de meest vreemde lichaamshoudingen. Vaak is de zanger/es zicn van deze wat vreemd aandoende lichaamshouding dan ook niet bewust. Als U het zelf niet in de gaten heeft, kunt U er ook niets aan veranderen. Daarom volgen hieronder enkele praktische tips.
3. Controleren en corrigeren van de lichaamshouding tijdens het zingen
Controleren en corrigeren van de lichaamshouding kan heel eenvoudig door gewoon in een grote spiegel te kijken terwijl U zingt.
Een andere mogelijkheid is de houding door een collega-zanger/es te laten controleren, en omgekeerd.
Blijf bewust op de houding letten als het controle middel niet meer aanwezig is.
Het is namelijk makkelijker een hoge noot met twee voeten op de grond te zingen dan in een onstabiele houding. Het strottehoofd produceert dan onbelemmerd het geluid en de ademhaling functioneert natuurlijker.
Zingen vergt veel energie, daarom is het zonde om onze kostbare energie te verkwisten aan onnodige bewegingen.
4. Oefeningen voor een juiste lichaamshouding
Zittend op een kruk
– Losmaakoefeningen
1. Het hoofd, met gesloten ogen en half geopende mond, laten rondwentelen in twee richtingen.
2. Met het bekken kanteten naar voren en naar achteren, met holle rug en losse buikwand en afgewisseld met ronde rug en buik ingetrokken en aangespannen.
3. Bekken kantelen gecombineerd met arm- en beenbewegingen:
a. bekken kantelen (zodat de rug hol wordt) en daarbij de armen omhoog strekken, daarna het bekken terugkantelen en armen los laten vallen
b. met gekanteld bekken (bolle rug) een been optillen; buikwand aanspannen, het bekken terugkantelen en het been weer laten zakken.
De volgende oefeningen zijn in rugligging.
– Ter versterking van de buikspieren:
1. a. de buik intrekken en de rug naar de grond duwen;
b. de buik intrekken en tegelijkertijd het hoofd optillen.
2. Bewegingen met de benen ter versterking van de buikspieren:
a. benen, met knieën opgetrokken en voetzolen plat op de grond, optrekken naar de buik; eerst apart en dan beide tegelijk.
b. de benen, zelfde stand als bij 2a, optrekken naar de buik, omhoog strekken, buigen en weer neerzetten
c. de benen, zelfde stand als bij 2a, optrekken naar de buik, omhoog strekken en gestrekt weer neerleggen. Om een rechte rug te krijgen kan men als oefening met de rug tegen een muur gaan staan. Hakken iets van de muur. Zorg dat zowel de schouderbladen als het zitvlak de muur raken. Probeer in deze rechte houding eens een lied te zingen. Misschien voelt het de eerste keer wel vreemd aan, maar het is een goede houding.
Veel succes ermee en tot de volgende aflevering.