Stemvorming: de vocalen ie en i

In deze aflevering van de rubriek stemvorming wil ik aandacht besteden aan de vocalen ie en i.

Jubilate 26, 2 (mei 1993)

Cecile Creusen

1. De ie en de i als ‘knijp-vocaal’

Als we een lied zingen dan komen we veel verschillende klinkers en medeklinkers tegen. Afhankelijk van de klinker, medeklinker en de noten waarop een woord geschreven staat, is het makkelijk of moeilijk te zingen.

Vaak is de klinker ie zo’n vervelende vocaal. Vooral als hij op een hoge noot geschreven staat.

Wat is daar de oorzaak van?

Als wij de ie en de i in een woord uitspreken bijvoorbeeld niemand, lied, ik, vrienden enzovoort dan merken we dat bij de ie en de i de mond breder wordt en platter van binnen. De tong raakt dan het gehemelte. Het resultaat is dat de ie of de i geknepen worden.

Dat voelt vervelend en klinkt benepen.

2. Hoe kunnen we de ie en de i op een juiste manier benaderen?

In principe moeten we als we zingen altijd zorgen voor genoeg ruimte in de mond.

De onderkaak laten we zakken. De tong ligt ontspannen in de mondbodem ver van het gehemelte vandaan.
Zo is de keel open en kan de klank er ontspannen uitstromen. Dit is het geval bij de open aa klank.

Zingen we nu ter oefening en onderzoek de vocaal aa en vervolgens de ie of de i. Bij de ie en de i gaat de mond automatisch verder dicht. Dat is de oorzaak van het geknijp. De lucht kan niet meer vrij door de mondholte stromen. De volgende reactie is dat we meer druk zetten. En dat gebeurt dan vaak met de keel.

Als we nu proberen om de mond bij het zingen van de ie en de i verder open te houden dan we gewend zijn en vooral de tong laag te laten, dan kan ook de ie en de i vrij stromen. De ie en de i worden milder van klank. Hij kleurt een beetje naar de uu maar blijft toch nog ie, i.

3. Een oefening en een lied

Probeer deze oefening zoveel mogelijk in de ontspannen vorm van de aa te zingen.

Een lied van dienstbaarheid (GvL 348)
In dit lied zitten wat moeilijke plaatsen.

De begin woorden van elk couplet en refrein ‘wie en die’.

Eerste couplet het woord ‘nieuwe’(regel 3).

Refrein het woord ‘dienstbaar’ op een hoge d.

Probeer deze moeilijkheden met een ontspannen open mond stand te zingen.

Veel succes!