Archief van berichten over zangdagen e.d.
Zaterdag 5 oktober werd in de H. Moeder Godskerk in Roosendaal de jaarlijkse dag voor dirigenten- en organisten gehouden. De studiedag wordt georganiseerd door het bestuur van de Nederlandse Sint Gregoriusvereniging in het bisdom van Breda en staat open voor allen die als (aspirant-)dirigent of organist meewerken aan liturgische vieringen.
Lees het verslag op de site van de Koorkring Zeeuws-Vlaanderen
Meer informatie over het Klein Graduale dat in het verslag ter sprake komt, vindt u hier
Wat maakt een repetitie tot een goede repetitie? Hoe bereid je een repetitie voor? Wat mag je niet vergeten en wat hoef je niet te doen? Wat is de rol van de organist in het geheel van repetitie en viering?
Dat zijn vragen waarmee een dirigent te maken heeft. Frans Bullens en Jan Schuurmans, samen goed voor meer dan vijftig jaar ervaring als dirigent, zullen aan de hand van voorbeelden uit de praktijk deze vragen beantwoorden tijdens de jaarlijkse dirigenten- en organistendag op 5 oktober.
In de werkwinkel voor dirigenten gaan de deelnemers aan de hand van enkele koorwerken het instudeerproces van een compositie al doende ontdekken. Deelnemers kunnen daarbij werk uit hun eigen koorrepertoire inbrengen.
Voor de organisten verzorgt Frans Bullens een werkwinkel over het begeleiden van koorwerken en over de interpretatie van orgelliteratuur. Hij zal onder meer aandacht geven aan pedaalgebruik en registratie. Verder leert hij hoe je lastige partituren vereenvoudigt, aangepast aan de plaatselijke mogelijkheden.
Er is vanzelfsprekend ook voldoende gelegenheid om je collega’s te ontmoeten en ervaringen uit te wisselen.
U kunt zich aanmelden bij Jan Schuurmans door uw gegevens vóór 20 september 2013 te mailen naar jschuurmans@bisdombreda.nl onder vermelding van uw stemsoort (in verband met het oefenkoor).
De deelnemersbijdrage is slechts € 10,- per persoon. Hiervoor ontvangt u koffie en een bescheiden lunch. U kunt dit bedrag storten op girorekening nr. 1096207 t.n.v. NSGV Breda, Van Leeuwenhoeklaan 428, 4708 BE Roosendaal met vermelding van ‘Dag voor dirigenten en organisten 2013’.
De dirigenten- en organistendag vindt plaats op zaterdag 5 oktober van 9.30 tot 15.30 in de H. Moeder Godskerk, President Kennedylaan 73, Roosendaal.
Automobilisten kunnen parkeren in de Luikenlaan. Met het openbaar vervoer is de H. Moeder Godskerk te bereiken vanaf station Roosendaal met stadsbus 3 richting Kroeven.
Programma
9.30u. Ontvangst met koffie/thee
10.00u. Opening
10.05u. Centrale werkwinkel o.l.v. Frans Bullens en Jan Schuurmans
11.15u. Werkwinkel voor dirigenten o.l.v. Jan Schuurmans
Werkwinkel voor organisten o.l.v. Frans Bullens
12.15u. Lunchpauze
13.00u. Vervolg werkwinkels
14.00u. Pauze
14.20u. De ingestudeerde werken worden gezamenlijk uitgevoerd.
15.00u Afsluiting
Op zaterdag 21 september 2013 is er in de Willibrordkerk te Utrecht een studiedag voor (amateur-)organisten over het Haarlemmer Orgelboek. Dit boek met daarin vijftien orgelwerken van Nederlandse componisten verscheen in 2010 op initiatief van de NSGV Haarlem-Amsterdam.
Tien composities zijn speciaal voor deze gelegenheid geschreven door de Bernard Bartelink, Kees Schoonenbeek, Maurice van Elven, Jan Raas, Luc Löwenthal, Jos Beijer, Daan Manneke en Wouter van Belle. De overige vijf composities zijn bestaande werken van Hendrik Andriessen en Albert de Klerk.
Alle composities zijn geïnspireerd op liturgische gezangen of geschreven voor specifieke liturgische momenten. De meeste werken zijn daarnaast ook geschikt voor een uitvoering in een orgelconcert.
De dag staat onder leiding van de organisten Gemma Coebergh en Mark Heerink die samen in 2011 het Haarlemmer Orgelboek op cd uitbrachten.
Gemma Coebergh is zeer vertrouwd met de werken van haar voorganger Albert de Klerk en diens voorganger in de Sint Josephkerk, Hendrik Andriessen. Mark Heerink heeft voor opname van de nieuw gecomponeerde werken in het Haarlemmer Orgelboek intensief contact gehad met de componisten en kan het nodige vertellen over de uitvoeringswijze van deze werken.
De dag wordt gehouden in de Willibrordkerk, Minrebroederstraat 21, 3512 GS te Utrecht en begint om 11.30 uur en duurt tot 16.00 uur.
De kosten voor actieve deelnemers bedragen 20,00 euro en voor toehoorders 10,00 euro.
Voor informatie en opgave kunt u contact opnemen met Mark Heerink:
T: 06–23400843
U kunt zich tot 8 september opgeven en de inschrijving vindt plaats in volgorde van aanmelding.
Zaterdag 9 november 2013 wordt voor de zeventiende maal de Contactdag Zeeland georganiseerd. De studiedag wordt dit jaar gehouden in Hulst. We zijn te gast in het gebouw van de Zeeuwse Muziekschool aan het Baudeloo 20. De studiedag is voor iedereen die bezig is met kerkmuziek en liturgie: koorleden, dirigenten, organisten, pastores, leden van liturgische werkgroepen. Maar natuurlijk zijn overige belangstellenden ook van harte welkom.
Thema dit jaar is: Laudate é benedicite mi Signore, liederen met sint Franciscus
De keuze voor sint Franciscus is vooral ontstaan door de pauskeuze aan het begin van dit jaar. Paus Franciscus laat ons terug ervaren waar het in de kerk omgaat: boetevaardigheid en naastenliefde.
Dagindeling:
09.30 uur ontvangst met koffie/thee
10.00 uur opening
10.05 uur ‘samen zingen’ 1: liederen die betrekking hebben op Sint Franciscus, tevens aandacht voor stemvorming / houding.
Het ochtendgedeelte besluiten we met een korte uitleg over Sint Franciscus door vicaris Paul Verbeek.
12.15 uur lunch
13.00 uur ‘samen zingen’ 2 vervolg van de liederen
14.40 uur pauze
15.00 uur afsluitende viering
15.30 uur einde
Iedereen die aan de studiedag wil deelnemen, kan zich op één van onderstaande manieren opgeven:
De bijdrage van € 15,00 dient u, gelijktijdig met de inschrijving over te maken op girorekening 67.07.442 ten name van Contactdag Zeeland Hoogvogelstraat 5 4515 DB IJzendijke.
Wanneer één persoon zorg draagt voor meerdere deelnemer(ster)s, wilt u dan ook hun naam en adres doorgeven.
De ledenvergadering van de koorkring Zeeuws-Vlaanderen wordt dit jaar gehouden op zaterdag 19 oktober 2013 om 10.00 uur in het parochiecentrum van de Emmaüskerk in Terneuzen. Voorafgaand aan de ledenvergadering controleert de kascontrolecommissie eerst de boekhouding van het boekjaar 2012–2013. De kascontrolecommissie zal hiervan verslag doen tijdens de ledenvergadering. Eind augustus krijgen de koren allemaal een uitnodiging voor het bijwonen van de vergadering. Bij de uitnodiging treft u dan ook de contributienota aan voor 2013–2014.
De kas van de Koorkring is gezond, maar toch een oproep aan alle koren die hun contributie nog niet betaald hebben. Graag €15,00 overboeken op bankrekeningnummer 30.81.55.793 ten name van Koorkring Zeeuws-Vlaanderen. Het bestuur is er u dankbaar voor zodat we weer aan de slag kunnen om activiteiten voor u te organiseren
Sinds enkele jaren zijn bisdommen door de toenemende secularisatie overgegaan tot het sluiten van heel wat kerkgebouwen. De tijd van het Rijke Roomse leven waar eucharistievieringen afgeladen waren met gelovigen en religieuzen ligt al ver in het verleden. Jammer genoeg dreigt ook met het sluiten van kerkgebouwen een deel van het kerkpatrimonium verloren te gaan waaronder de gregoriaanse koorzang, maar ook de orgelcultuur met bijhorende orgelmuziek.
Per 1 januari 2013 werd de H. Maria Hemelvaart- of Cuyperskerk te Sas van Gent voor kerkelijk gebruik gesloten. Mede met het oog op het onduidelijke voortbestaan van kerkgebouw en orgel leek het organist en musicus Ad van de Wege uit Aardenburg zinvol om het Pels-orgel voorgoed vast te leggen op cd. Hierbij maakte hij gebruik van orgelwerken die gebaseerd zijn op Gregoriaanse melodieën. Daarbij werd rekening gehouden met de periode waarin deze werken werden gecomponeerd.
Op deze wijze is hij er in geslaagd een synthese te maken tussen orgel- en orgelwerken. De cd ‘Cantica Gregoriana’ (op genomen in realrecording d.w.z. natuurgetrouwe weergave) wordt op de markt gebracht door ‘Brabantseorgelklanken’ uit Tilburg, en geeft een bijzonder beeld van het Pels-orgel in Sas van Gent en van de orgelkunst ten tijde van het Rijke Roomse leven.
Op de fraaie cd, met verzorgd booklet met uitgebreide beschrijving van kerk, orgel en composities, staan werken van Théodore Dubois, Alexandere Guilmant, Flor Peeters, Léonce de Saint-Martin, Jeanne Demessieux, Jacques N. Lemmens, Josef Rheinberger, Marcel Dupré, Paul Benoit, Jean Langlais.
Tijdens een orgelconcert door Ad van de Wege, op vrijdag 16 augustus 2013 te Sas van Gent, is de cd gepresenteerd. Aangezien er een beperkte oplage van deze ‘document cd‘ zal verschijnen, kunt u bij intekening deze vooraf bestellen. Voor u wordt dan de ‘Cantica Gregoriana’ cd gereserveerd. De speelduur bedraagt 70 minuten en de prijs is € 10,00. Bestellen kan via: Brabantse Orgelklanken of bij Ad van de Wege, onder vermelding van ‘Orgel-cd Cantica Gregoriana’.
Bron: Koorkring Zeeuws-Vlaanderen
Vrijdag 17 mei 2013 organiseerde het bestuur van de Koorkring Zeeuws-Vlaanderen voor de derde maal een zangavond. Na liederen voor de uitvaart en Maria, stond dit jaar de bundel ‘Officium – gezongen getijdengebed’ centraal. De avond stond onderleiding van de samensteller van de bundel, priester, componist en kapelmeester, Ignace Thevelein. Medewerking verleende Marcel Mangnus, organist-titulair van de H. Willibrordusbasiliek te Hulst.
Tijdens het Tweede Vaticaans Concilie werd het gemeenschappelijk vieren van de vespers (het avondgebed) door de geloofsgemeenschap op zon- en feestdagen aangeraden. Al die jaren is deze aanbeveling slechts in geringe mate uitgevoerd. In het kader van Brugge 2002, culturele hoofdstad van Europa, nam de vzw Christenen in Brugge 2002 samen met de abdijgemeenschap van Male, het kathedrale koor van Brugge en haar kapelmeester Ignace Thevelein het initiatief een officiumproject te lanceren. Op die manier werd een bijdrage geleverd tot de realisatie van liturgisch biddende samenkomsten die niet-eucharistisch zijn. De naam Officium verwijst naar het getijdengebed van monniken en monialen, die tot achtmaal per dag samenkomen in de kerk. Het boek Officium reikt een aantal muzikale bouwstenen aan om dergelijke vieringen op te zetten.
De Zangavond was opgebouwd met verschillende bouwstenen uit het boek Officium, dat de deelnemers gratis kregen van het koorkringbestuur. Opzet was dan ook dat het aangeboden materiaal ook in de eigen koren en geloofsgemeenschappen gebruikt gaat worden. Na het woord van welkom door Ronald van Quekelberge, secretaris van het koorkringbestuur, gingen de enthousiaste deelnemers vanuit Zeeuws-Vlaanderen en Zuid-Beveland aan de slag. Ignace Thevelein had van alle onderdelen uit de vesperviering een keuze gemaakt. Het openingsvers, ingestudeerd werd ‘Wij die U nooit hebben gezien’ en ‘Onze hulp in de naam van de Heer,’ is ook heel goed bruikbaar in een Woord- en Communieviering. In de geest van het Pinksterfeest werd als hymne gekozen voor ‘Kom, Schepper, adem’ een mooie tekst van Michaël Steehouder op melodie van het alom bekende gregoriaanse Veni Creator Spiritus.
In het kerkelijk getijdengebed worden alle psalmen gezongen in een cyclus van vier weken. Elke zondag wordt psalm 110 gezongen, aangevuld met een tweede psalm: psalm 114 in de eerste week, psalm 115 in de tweede week, psalm 111 in de derde week en tenslotte psalm 112 in de vierde week. Tijdens de Zangdag werden vier psalmen ingestudeerd. Allereerst psalm 110 in een vierstemmige Engelse zetting. Psalm 111 en 112 werden gezongen in een zetting van de Intermonasteriële Werkgroep Voor Liturgie (I.W.V.L. – samenwerking van componisten uit de benedictijner en trappisten kloosters), het is een doorgecomponeerde psalm (beurtzang). De melodieën van de I.W.V.L. zijn meestal éénstemmig maar vergen veel studie, omdat ze meer de nadruk leggen op de woordaccenten. Het verbreden van de belangrijke woorden/lettergrepen. Tot slot psalm 114 opnieuw in een vierstemmige engelse zetting. Er was tijdens het zingen van de psalmen ook aandacht voor de rust na de half-verzen. Hoe lang moet nu die rust duren? In één van de kloosters in ons taalgebied, wist Ignace te vertellen, duurt de rust de tijd die de mens nodig heeft om in en uit te ademenen. Deze rust brengt zo ook een innerlijke rust.
De lofzang uit de Apokalyps werd gezongen op melodie van pater Werbouck, lid van de I.W.V.L. en pater benedictijn van de Abdij van Zevenkerken (Brugge). Ook in deze melodie aandacht voor de woordaccenten. Als Magnificat werd de voor velen bekende tekst en melodie van Paul Schollaert genomen ‘Mijn hart zingt voor de Heer’. Dit werd dan door iedereen ook direct naar hartelust gezongen. Daarna wel gevolgd met enkele op- en aanmerking door Ignace betreffende de uitvoering. Het zacht inzetten van het refrein, het tempo aanhouden in het gehele lied, de hoge noten voorbereiden tijdens de voorliggende noten en het inbouwen van een spanning in de laatste noten van de strofen zodat er behoefte is om na spanning het refrein te zingen.
In Officium staan ook enkele gezongen voorbeden. Voor de zangavond was de keuze gevallen op ‘Gij die ons kent’, tekst van Huub Oosterhuis en melodie van Bernard Huijbers. Het Onze Vader werd gezongen op melodie van de Vlaamse componist Vic Nees en de avond werd besloten met de gezongen zegenformule ‘Bevelen wij elkaar’.
Mooi binnen de tijd, werd net voor 22.00 uur de avond besloten. Iedereen was het er over eens, het was een inspirerende en leerrijke avond met veel aangeboden materiaal. Het koorkringbestuur spreekt dat ook de hoop uit dat het niet alleen bij de zangavond zal bleven om ‘de bouwstenen’ te gebruiken. Maar dat ze ook daadwerkelijk gezongen zullen worden in onze vieringen. Voor geïntereseerde koren zijn er exemplaren van de bundel te koop bij Ignace Thevelein. Voor meer informatie bezoek eens de website van het Sint-Jacobshuys.
In de H. Moeder Godskerk in Roosendaal organiseerden de diocesane afdeling van de Nederlandse Sint Gregoriusvereniging in het bisdom van Breda en de Pastorale Dienstverlening van het bisdom op zaterdag 13 april de jaarlijkse zangdag. Vanuit het hele bisdom waren 44 zangers en zangeressen naar Roosendaal gekomen.
In het kader van het Jaar van het Geloof was het thema ‘De koorpraktijk van Sacramentsdag’. Als centrale inleider was de priester en musicus Ignace Thevelein uit het Belgische bisdom Brugge uitgenodigd. Tijdens de centrale werkwinkel werden liederen ingestudeerd die tijdens de viering van het hoogfeest van Sacramentsdag gezongen kunnen worden. Maar eigenlijk kunnen de liederen kunnen in elke eucharistieviering gezongen worden omdat ze betrekking hebben op het vieren van de eucharistie.
Sacramentsdag werd vanaf de Late Middeleeuwen een populaire feestdag. Het feest heeft zijn oorsprong in het bisdom Luik: vanaf circa 1246 werd het feest daar gevierd. Enkele jaren later werd het in Duitse bisdommen een verplichte feestdag.
In 1264 bepaalde paus Urbanus IV dat het feest in heel de kerk gevierd moest worden onder de naam Corpus Christi. Het hoogfeest wordt op de tweede donderdag na Pinksteren gevierd, of waar dit niet mogelijk is op de tweede zondag na Pinksteren.
De deelnemers werden welkom geheten door Myriam de Jong-Smits, secretaris van het diocesane bestuur van de NSGV en medewerkster Pastorale Dienstverlening. Daarna gingen de deelnemers aan de slag met het opwarmen van de stemmen.
Na de zangoefeningen werd gestart met het repertoire voor Sacramentsdag. De deelnemers maakten kennis met repertoire uit Vlaanderen, voornamelijk uit de bundel ‘Zingt Jubilate’. Gestart werd met het openingslied: ‘Wij willen samen vieren’ op muziek van Paul Schollaert. Als antwoordpsalm staat in het C-jaar psalm 110 in het Lectionarium.
De antwoordpsalm is de reactie/antwoord op de eerste lezing. Verschillende Vlaamse componisten, onder wie Ignace Thevelein, hebben de antwoordpsalmen van de drie jaren op muziek gezet en die zijn vrij te kopiëren en te gebruiken. Bezoek daarvoor de website van Kerknet, ga naar het menu ‘Liturgie’ en zoek dan in de linkerkolom naar de ‘Antwoordpsalmen’ voor de drie jaren.
Daarna werden nog enkele liederen meerstemmig gezongen: ‘Gedenken wij dankbaar’, ‘Zeven was voldoende’ alsook nog de Gregoriaanse communio van het hoogfeest ‘Qui manducat’.
Na de lunch werd de groep opgesplitst voor drie werkwinkels. Ignace Thevelein ging verder met meerstemmige liederen, onder andere het ‘Lauda Sion’ van Carl Gottlieb Reissiger. Het Lauda Sion is één van de vier in onze liturgie overgebleven sequentiae. In de werkwinkel Gregoriaans, onderleiding van Marcel van Westen, werd de sequentia gedeeltelijk gezongen. Naast de wisselende gezangen voor Sacramentsdag uit het Graduale Romanum, werden ook enkele gezangen gezongen uit het Graduale Simplex, alsook het ‘Ave Verum’. De derde groep ging aan onderleiding van zangpedagoog Joost van der Wulp aan de slag met stemvorming.
De dag werd afgesloten met een presentatie uit de drie verschillende werkwinkels. Iedereen ging voldaan weer naar zijn eigen parochie. Het is te hopen dat de deelnemers het meegekregen materiaal zondag 2 juni ook daadwerkelijk gaan gebruiken.
Een jaar geleden is het project ‘Geloven in muziek’ van start gegaan. Het is een initiatief van het bisdom Breda. Doel van het project is het vitaliseren van de middenkoren. Middenkoren zijn koren die de titel jongerenkoor zijn ontgroeid maar ook (nog) niet tot de seniorenkoren gerekend mogen worden. Met vitaliseren wordt bedoeld het verdiepen van het geloven van de koorleden en de vernieuwde articulatie van het katholieke geloof.
Hiervoor worden nieuwe Nederlandstalige liederen geschreven: zowel teksten als muziek zijn nieuw. Het koor Consonne uit Teteringen is uitgekozen als ‘pilot-koor’. Dit koor zal de nieuwe muziek instuderen en op cd uit brengen.
Als kerkmusicus is Heino Vergouwen bij dit project betrokken. Hij legt contacten met componisten en tekstschrijvers die hun bijdrage gaan leveren aan dit project. Om te weten te komen welke muziek het beste past bij middenkoren heeft hij een aantal leden van ‘Consonne’ geïnterviewd. Daarnaast heeft hij aan alle koorleden van ‘Consonne’ een vragenlijst voorgelegd.
Wat betreft de teksten kreeg hij geen eenduidige antwoorden. Vergouwen: “Het lijkt erop dat men de teksten niet los beoordeelt van de muziek. Met andere woorden: als de muziek aanspreekt lijkt het minder van belang wat er precies gezongen wordt. Er is uit de antwoorden ook niet een duidelijke mening gegeven over teksten die wel of juist niet aanspreken.”
Ook bij de muziek is geen eenduidige richting aan te geven, zo merkte Vergouwen. “Je merkt dat het muzikale aspect heel sterk gerelateerd is aan smaak van de ondervraagden. Echter, als je de vraag toespitst op wat men verstaat onder moderne kerkmuziek die aansluit bij de belevingswereld, dan lijkt daar een voorkeur voor muziek in de stijl van de popmuziek en musicalmuziek. Let wel: dit gaat enkel over de stijl van de muziek, dus niet over de teksten. Onder popmuziek moeten we overigens niet per se de huidige top–40 verstaan. Het gaat om stijlkenmerken van bijvoorbeeld ritmische of harmonische aard.”
Het project beoogt een vernieuwing van het repertoire van middenkoren, een grotere betrokkenheid bij de kerkmuziek en een verdieping van het geloof van de koorleden te bewerkstelligen. Er zijn nu plannen om vijf nieuwe liederen te laten schrijven, zowel qua tekst als qua muziek en vijf nieuwe melodieën op bestaande teksten. De initiatiefnemers hopen dat het project ook uitstraling zal hebben naar de jongerenkoren.
Inmiddels staat er al een nieuw initiatief op stapel, zo vertelt Vergouwen: “Naast de vernieuwing van het huidige repertoire willen we ook de wortel van de kerkmuziek nieuw leven inblazen. Dan heb ik het uiteraard over het Gregoriaans. Als onderdeel van het project willen we proberen een Gregoriaanse Schola op te richten die zich gaat bezig houden met de oudste vorm van kerkmuziek. We hopen hiermee in maart van 2013 van start te kunnen gaan.”
Ongeveer twintig organisten en dirigenten kwamen zaterdag 6 oktober bijeen voor de jaarlijkse dirigenten- en organistendag die door de afdeling kerkmuziek en liturgie van het bisdom van Breda in samenwerking met de diocesane afdeling van de Nederlandse Sint-Gregoriusvereniging georganiseerd werd.
De dag vond plaats in de Moeder Godskerk te Roosendaal. Evert Wagter, de voorzitter van de diocesane afdeling, memoreerde in zijn welkomstwoord de uitdagingen waar veel koren voor staan. Hij noemde met name de vergrijzing van de koren en het gegeven dat het in veel parochies en parochiekernen niet eenvoudig is kinderkoren op te richten en in stand te houden.
De diocesane medewerker voor kerkmuziek, Jan Schuurmans, ging in op de betekenis van de antwoordpsalm. Deze is, in de eucharistieviering, een integraal onderdeel van de dienst van het Woord. Hij staat dan ook in het lectionarium (het lezingenboek). De antwoordpsalm vormt het biddend antwoord op Gods Woord dat in de eerste lezing geklonken heeft. Elke zondag kent zijn eigen antwoordpsalm. Deze sluit zo nauw mogelijk aan bij de lezingen.
Schuurmans wees op de mogelijkheid om gedurende de liturgisch sterke tijden (Advent, Kersttijd, Veertigdagentijd en de Paastijd) gedurende een aantal weken dezelfde psalm te gebruiken, dit vanwege het praktisch nut. Binnen de liturgie gebruikt de Kerk in Nederland en Vlaanderen de psalmvertaling van de dominicaan Bronkhorst.
In werkwinkels oefenden de deelnemers zich in het dirigeren en orgelspelen. Evert Wagter, die ook dirigent is van het parochiekoor in de H. Maria Magdalenaparochie in Goes, en Lambert van Eekelen, kerkmusicus in de Immanuelparochie in Zevenbergen, verzorgden deze onderdelen. Op het eind van de middag voerden de deelnemers het geleerde uit.
Hans de Jong