Belofte maakt schuld… Ik beloofde immers aan de deelnemers van de werkwinkel – stemvorming – de inhoud er van op papier te zetten. In ’t eerst volgend nummer van Jubilate zou u dan alles nog ’ns kunnen nalezen en naar ik hoop er iets mee te doen! Oefenen b.v.!
Stemvorming is een serieus vak en een uiterst secure zaak voor degene die zich aan oefeningen waagt. Er hoort ook ’n dosis doorzettingsvermogen bij, want de oefeningen zijn niet altijd zo plezant.
Jubilate 21, 2 (mei 1988)
Zr. Leonie Schoenmakers
Ons uitgangspunt op 12 maart was: Wat is voor in de mond zingen? Ja, dat hoor je nog al ’ns vermanend zeggen “Je moet voor in de mond zingen.” Meestal is daarmee de kous af. Overbodig te zeggen dat er op zo’n manier aan het stemgeluid niets zal veranderen.
Oefentherapie, uitgaande van gezonde klinkers
Fluit of blaas eens. Merk op dat bij fluiten de lippen Veerkrachtig gezond zijn en niet krampachtig. Ook dat men bij het blazen en fluiten nergens iets Voelt: “er bestaat geen keel”.
Fluister nu het woord hoos en denk daarbij aan blazen of fluiten. Merk op dat de lippen een wijdere opening hebben. De lippen vormen een steunpunt bij het fluisteren van de oo. De gefluisterde oo wordt a.h.w. gevormd tussen de lippen, zoals het geruis bij blazen.
Maak de mond van binnen, vooral achter, ruim. Denk aan heel licht geeuwen. Alles moet losjes en nonchalant gebeuren. De kaak even licht schudden terwijl de OO gefluisterd wordt.
Oefen dit met éénlettergrepige woorden:
hoos, boot, boom, boon, dool, loop, toon, soos.
Dezelfde woorden zeggen we nu met stem.
De oo wordt op één toon lang aangehouden (neem ’n toon die goed aanspreekt). Zeg nu het woord poes, houdt de oe aan. Blijf herhalen tot ’t woord poes, fijntjes tussen uw gezonde lippen fluit (niet opzettelijk gaan fluiten!).
Zeg nu het woord hobo. Blijf er even mee bezig. Merk op hoe de geronde lippen met ’n licht klapje de b articuleren.
We blijven nog even ritmisch met onze hobo bezig:
er afwisseling stappen we over van spreken naar zingen. (De woorden beaux en yeux passen precies in het kader van wat ik u wilde duidelijk maken). Tip: Doe alle oefeningen voor de spiegel, dan ziet u wat u doet!
Werkwijze
Ik ga er van uit dat iedereen ’n mondje Frans spreekt).
- De tekst enkele keren lezen in ’t aangegeven ritme.
- Idem, maar nu in canon (2 partijen).
- De melodie vocaliseren op noe, joe, zoe.
- De melodie zingen op beaux, yeux, (alleen deze twee woorden gebruiken).
Suggesties:
Voor op de tong leggen.
Er is geen keel.
Ruimte maken in de mond.
Zingen met een ‘hoog gewelf’ (denk aan het licht geeuwen).
- Probeer nu de melodie op de eigenlijke tekst te zingen. Daarna ook in canon.
Charles Panzéra, Parijs, 1976 was een Frans zanger van Zwitserse afkomst. Hij was leraar aan de Juilliard School of Music te New York. Hij schreef l’Art du chant. In 1948 in het Nederlands vertaald: De Kunst van het Zingen. Bij deze grootmeester van het Franse lied las ik iets wat direct met ons onderwerp te maken heeft:
Nog een woord over de lippen: deze wonderschone klankkelk! Groot is hun invloed op de kleur van de stem. Zij zijn het laatste atelier van afwerking voor de toon.
Eenmaal de lippen gepasseerd, behoort hij ons niet meer toe. Moge de vorm van de lippen hem dus begeleiden.
Al schrijvende bemerk ik dat het artikel te lang wordt. ’t Lijkt me beter in de volgende aflevering mijn ‘schriftelijke werkwinkel’ voort te zetten. Dag allemaal, tot we elkaar weer ontmoeten in: Bewust zingen IX.