Bewust zingen 7 Boventonen

In – Jubilate September 1986 – trof U het laatste artikel over stemvorming aan. Een flinke kloof dus tussen Bewust zingen VI en VII. Op verzoek deze rubriek voort te zetten ben ik weer aan het werk gegaan. Uiteraard zal het in ons artikel voornamelijk gaan over stemhygiëne: het brengen en houden van de stem in een goede conditie. Hoewel dit voor iedereen noodzakelijk is, mag dit in de vorming van een koorzanger nooit ontbreken.

Jubilate 21, 1 (januari 1988)

Zr. Leonie

Ik kan me indenken dat een koorleider eigenlijk veel kritischer zou willen zijn bij het aannemen van zangers, maar hij is al blij een behoorlijk parochiekoor op de been te houden. Na dit inleidend praatje stappen we de praktijk in. Als we een koordirigent zouden vragen eens een aantal fouten op een rijtje te zetten die bij koorzang kunnen optreden, dan zou onzuiver zingen er zeker instaan. Het begint meestal met een onzuivere inzet. Een onzuivere inzet is een niet voorbereide inzet, dit betekent: Oren en adem hebben niet of slecht gefunctioneerd. Belangrijk is: luisteren en nog eens luisteren. Eerst intensief ademen, nooit domweg ‘zomaar aanvallen’! Als de inzet zuiver is, dan kun je gerust zeggen dat er een stukje – goed werk – verricht is. Er zijn stemmen die ook gedurende de zang constant net tegen de toon aan zitten. U kent ze wel dat soort stemmen en heeft ervaring hoe onaangenaam het is zo’n stem als buurman te hebben. Heel belangrijk is, dat een toon de ademspanning houdt. De ademtechniek op peil houden dus. Als U in het koor niet alleen zingt, maar ook luistert hoe er in Uw omgeving wordt gezongen, dan zult U b.v. horen dat er stemmen zijn die een kale vlakke toon produceren. Stemvorming is dan wel aan te raden. Elk stemgeluid heeft iets heel eigens. In het optredende geluid klinken behalve de grondtoon een aantal boventonen mee. In het boek – Phonetiek – van Dr. L. Kaiser vond ik een interessante tabel, waaruit blijkt wat boventonen op het karakter van de klank vermogen.

Uit: Phonetiek, Dr. L. Kaiser Uitg. Servire Den Haag

Bij mij kwam de vraag op: Hoe kun je zelf invloed uitoefenen op het meeklinken van de boventonen? Ik ben, na informatie hier en daar, toch met deze vraag blijven zitten.

Persoonlijk zoek ik net in de richting van adembeheersing en resonans. De bouw van het menselijk strottenhoofd en de bouw van de resonatoren (de diverse holten) zullen er ook niet vreemd aan zijn: resonansoefeningen: warm aanbevolen! Resonans kleurt en geeft draagkracht aan Uw stemgeluid. Bij serieuze oefening loopt de ontwikkeling van de klank van een goedkoop winkelbelletje tot de mooie bronzen klank van een gong. (Het is geen geloofspunt, maar wel de waarheid!) Dit keer geen aanvullende resonansoefeningen maar U vindt er nog al wat in de vorige nummers van Jubilate: Januari 85 p. 7; Mei 85 p. 9; September 85 p. 16; Januari 86 p. 10; September 86 p. 13. Veel sukses gewenst!