Verschenen in Jubilate 19, 1 (januari 1986)
Zr. Leonie Schoenmakers
Dit is alweer de vijfde keer dat ik u bezig ga houden met het wel en wee van het mooiste instrument: de menselijke stem. Eerlijk gezegd komt regelmatig de gedachte bij me op: Kàn dat wel, stemvorming plegen vanaf het blad? Hoe denkt u zelf daarover?
Vandaag staat de ademhaling weer ’ns voorop. Op pag. 22 van Jubilate sept. ’84 ging ’t over ‘de goede manier’ te veroveren, met als resultaat het volume aanzienlijk te vergroten. We noemen deze manier van ademen de lage of buikademhaling. We zijn intussen ruim ’n jaar verder. Iemand die regelmatig wil trainen heeft zeker z’n volume verbeterd.
Bekijk eens de tekening die hier voor u afgedrukt is. De gestippelde lijn geeft de stand aan bij de inademing. Het middenrif spreekt hier een voorname rol.
Ademoefening
- Sluit één neusgat af en adem door ’t andere in (wisselen). Herhaal dit enkele keren; de uitzetting van de buikwand is duidelijk waar te nemen.
- Leg de rechterhand op de buikwand, de linker opzij van de borstkas, de duim in het oksel v.d. arm. Adem nu in door de neus (ruiken) en u merkt dat ook de flanken uitzetten. Herhaal dit enkele keren.
- Adem in door één neusgat. Bij de uitademing hardop tellen van 121 tot 131. Tempo: rustig en tevens goed articuleren).
N.B. Articulatie-oefeningen steeds voor de spiegel doen!
“Der Kranke atmet mit der Lungen, der Gesunde atmet mit der groszen Zehe”.
Na alles wat we samen besproken en geoefend hebben zult u ook wel zeggen: “Da’s ‘n goeie!”
Ontspanningsoefeningen
- Zing ’n lied en draai af en toe ’t hoofd naar links en rechts, om te voorkomen dat er ongewenste spierspanningen optreden.
- Het hoofd slap naar voren, naar achteren, naar links en naar rechts laten vallen.
- Buig voorover en laat de armen slap naast ’t lichaam bengelen.
NB. Doe de oefeningen vooral mühelos, met weinig inspanning dus.
Resonans
In het vorige nummer gaf ik een korte inleiding op ’t begrip resonans.
De grote opgave voor de veredeling van de stem door het werken aan de resonans betekent, dat alle holten die met lucht gevuld zijn, bij de toongeving de trillingen moeten ontvangen en doorgeven.
Het beproefde hulpmiddel om de resonans bij de zanger bewust te maken is de neusmedeklinkers m, n, ng, te verbinden met vokalen.
Doe eens zorgvuldig deze oefening:
N.B. De uitvoering zacht uitvoeren. Niet duwen met de adem. m betekent: de m opnieuw aanzetten, zodat de resonans op de vokaal eu
wordt overgebracht.
- Doe eens de volgende waarnemingen: Zoemen op m, maak hierbij de mondholte zo ruim mogelijk door de tanden van elkaar te verwijderen.
- Herhaal, maar houd de oren dicht.
- Herhaal en trek het gehemelte hoog op (denk aan geeuwen!) merk op hoeveel voller de zoemtoon wordt.
- Probeer het ook ’ns wat hoger, lager, zachter, luider.
Stemoefening aan de hand van een lied
Uit de onvergetelijke rijkdom van kerstliederen koos ik dit keer: Het viel eens hemels douwe (15de
eeuw). Werkwijze:
- Zoem de melodie op m…, daarna op ng.
- Zing de melodie op meu, zeer gebonden en zacht.
- Lees voor ’n spiegel de tekst hardop en daarna fluisterend. Kijk of de geronde klinkers ou en oo mooi gevormd zijn.
- Zing het lied zacht en vloeiend; luister kritisch naar uw stemgeluid.
Het is een fijnzinnig lied, dat z’n ingetogen karakter verliest als u ’t hard zingt.
Het lied is genomen uit de bundel Natali Gaudio. 26 Kerstliederen met begeleiding. Uitgave: Wed. J.R. van Rossum, Utrecht.