Nu de coronacrisis weer oplaait is het jammer genoeg nog niet mogelijk een datum te prikken voor het honderdjarig jubileum van de koorkring Gilze. ‘We hopen dat er volgend jaar in maart met de jaarvergadering meer duidelijk is en het virus ons leven en zingen niet meer in de ban heeft’, aldus secretaris Jacqueline van der Kaa. Ondertussen repeteren er al wel kleinere groepjes op 1,5 m afstand van elkaar. ‘Dat was en is wel erg wennen, maar je leert er ook van en durft meer zelfstandig te zingen’, constateert ze.
Auteur archief: Jan Brouwers
Honderdjarig bestaan koorkring Gilze – geschiedenis (1)
Zaterdag 18 april 2020 hoopte de Koorkring Gilze haar honderdjarig bestaan te kunnen vieren met onder andere om 17:00 uur een jubileumviering in de kerk van St. Petrus’ Banden te Gilze. De koren van Alphen, Baarle-Nassau, Chaam, Gilze, Molenschot, Riel, Rijen en Ulicoten zouden onder andere de Missa pro Pace van Th. von La Hache ten gehore brengen. Helaas gooide de corona-crisis roet in het eten.
Eerst dachten we uit te stellen naar het najaar, maar ook dat zit er voorlopig niet in met alle berichten over de mogelijk hogere risico’s voor het zingen in koren. Bovendien zijn vele leden ook op leeftijd en behoren tot de risicogroep. Toch willen we u alvast meenemen in het eerste deel van de geschiedenis van onze koorkring. Uiteraard houden we u op de hoogte als we een nieuwe datum hebben voor ons jubileum.
De ‘Dekenale Korenbond Nieuw Ginneken’, zo heette de huidige koorkring in 1920. De toenmalige bond bestond uit tien koren: Ginneken, Bavel, Ulvenhout, Baarle-Nassau, Teteringen, Dorst, Alphen, Molenschot, Riel en Gilze. Later kwamen daar Chaam, Ulicoten en Hulten bij. Een geestelijk bestuur, met als voorzitter deken dr. Dirckx, had de leiding. Zij werden bijgestaan door afgevaardigden van de parochies, die men Comité van Actie noemde.
De eerste zangersdag werd gehouden op 24 mei 1920 op Tweede Pinksterdag.
De koren voerden om beurten twee liederen uit, die door een jury werden beoordeeld op: toonhoogte, ritmiek, uitspraak, toonvorming en voordracht.
Ter verbetering van de kwaliteit van de koren nam de bond in de jaren daarna duidelijke maatregelen:
Ze begon met het geven van zangcursussen; leraren werden gevonden op het kleinseminarie IJpelaar.
Ze voerde een zangersexamen in: Na 40 lessen in stemvorming, lezen van Gregoriaans en modern notenschrift en het treffen van intervallen moest je examen doen. Met een voldoende werd je toegelaten als koorzanger.
Ze adviseerde ten sterkste zangers te bedanken, als actief lid, als ze 65 werden.
Het Gregoriaans werd op de eerste plaats gezet; meerstemmige zang wilde men zeer beperken.
Maatregelen die wij in deze tijd als zeer ingrijpend zouden beschouwen.
Er kwam een jaarlijkse zangersdag, later Gregoriusdag genoemd, naar Gregorius de Grote, paus en kerkvader van 590 tot 604. Aan hem ontlenen ook de Gregoriaanse gezangen hun naam. Deze dag werd om de beurt in een parochie gehouden. Na een gezamenlijke viering, meestal een Lof wat door de koren werd verzorgd, volgde weer de zangwedstrijd voor het kritische oor van de jury. Die jury bestond de eerste jaren enkel uit muzikale geestelijken. Later kwamen daar vakmusici bij, zoals de directeur van het conservatorium uit Tilburg.
De eerste jaren werd er ook echt een ‘winnaar’ uitgeroepen, na de Tweede Wereldoorlog is meer de gedachte geen echte (wed-)strijd te houden, maar de koren bij elkaar te brengen om elkaar door zingen te helpen. ‘Zingen ter ere Gods, tot stichting van de gelovigen en tot zelfheiliging van de kerkzangers’, zoals zo mooi in de notulen zestig jaar geleden staat geschreven.
In het volgende artikel kunt u lezen hoe het de koorkring verging na het Tweede Vaticaans Concilie.
Secr, koorkring Gilze, Jacqueline van der Kaa-Swolfs
Repertoiredag 5 oktober 2019: Alleluia
‘Allelu ja’: prijst de Heer. Dat is de betekenis van deze Hebreeuwse uitdrukking, zo legde bisschop Liesen uit tijdens de repertoiredag op 5 oktober. Zo’n twintig dirigenten en zangers waren op die dag naar de kathedraal te komen om nieuwe ideeën op te doen voor het repertoire van hun koor.
Centraal stond het alleluja dat tijdens de woorddienst wordt gezongen. Bisschop Liesen gaf hier een toelichting op. Die woorddienst is eigenlijk een dialoog, zo zei de bisschop. God spreekt tijdens de eerste lezing uit het Oude Testament. Daarop antwoorden wij in de antwoordpsalm. Vervolgens spreekt God opnieuw in de tweede lezing, doorgaans uit de brieven van Paulus, en dan komt het alleluja.
Dat heeft daar een tweevoudige functie: uiteraard een uitroep van vreugde, maar op deze plaats gericht ook op het Evangelie dat volgt: Jezus gaat tot ons spreken.
De uitroep ‘alleluja’, die door iedereen kan worden meegezongen, wordt gevolgd door een vers uit het evangelie of uit een psalm gezongen door het koor of een cantor. Daarna volgt weer het alleluja. In de vastentijd vervalt het alleluja en wordt alleen het vers gezongen.
De uitleg van de bisschop maakte duidelijk dat het alleluja een onmisbaar onderdeel is van de woorddienst. Een onderdeel dat op allerlei manieren muzikaal vorm kan krijgen, zo bleek tijdens het vervolg van de repertoiredag, waarbij onder meer nieuwe zettingen van het alleluja van Frans Bullens werden gezongen.
Veel aandacht was er ook voor de nieuwe bundel Geprezen, o Heer: nieuwe liederen geïnspireerd op het Zonnelied van de H. Franciscus van Assisi. Verder maakten de deelnemers kennis met diverse motetten en werk van Albert de Klerk en Louis van Dijk.
Eretekenen 2019
Parochie H. Maria Sterre der Zee, Cantorij der Basiliek Hulst
Dhr. Guido Totté, 25 jaar
Mevr. José Voet, 40 jaar
Mevr. Marianne de Potter, 40 jaar
Mevr. Els Verhagen, 40 jaar
Dhr. Luc Brems, 25 jaar
St. Norbertus parochie, St. Caeciliakoor Nispen
Mevr. Marlies Aarts-Uijtdehaag, 12½ jaar
Parochie H. Bernardus van Clairvaux, St. Janskoor Hoeven
Mevr. G. Schouw-van de Nobelen, 40 jaar
Augustinus parochie, Michaël koor Breda
Mevr. C. Boelens, 60 jaar
Mevr. Bets Lauwen-van Genesen, 50 jaar
Parochie H. Antonius Abt, Cambokoor Chaam
Mevr. E.A.M. Noijens-Graumans, 12½ jaar
Mevr. C.P.J.M. Jacobs-de Hoon, 12½ jaar
Mevr. M.J.R. van den Broek-van Riel, 12½ jaar
Mevr. A.A.M. Vermeeren-Martens, 12½ jaar
Mevr. M.J. Kroot-Wouters, 12½ jaar
Dhr. A.J.M. van Riel, 12½ jaar
Dhr. L.P.J. van der Donk, 12½ jaar
Parochie O.L.V. van Altijddurende Bijstand, Zanggroep Belcanto Wernhout
Mevr. Marja Willemsen-van den Berg, 25 jaar
Parochie O.L.V. Onbevlekt Ontvangen, Parochiekoor Hank
Mevr. Liza van der Pluijm, 25 jaar
Mevr. W. Scalé, 12½ jaar
R.K. Lievevrouwe parochie, Lievevrouwecantorij Bergen op Zoom.
Mevr. Frederica Belet-van Mil, 40 jaar
Parochie H. Maria Boodschap, Zanggroep Melody Zegge
Mevr. H.J.M. van Oosterhout-Verhoeven, 40 jaar
Andreas Parochie, Parochiekoor Eligiuskerk Oostburg
Mevr. Ineke Postma, 40 jaar
Catharina Parochie, Dameskoor Thomas Oosterhout
Mevr. W.A. Ernst-Segers, 40 jaar
St. Norbertusparochie, Moeder Godskoor Roosendaal
Mevr. H. van Riet, 25 jaar
Mevr. H. de Kleijn, 25 jaar
Dhr. C. Vermunt, 25 jaar
Sacramentskoor Breda
Dhr. C. van Dorst, 50 jaar
R.K. Parochie van de Heilige Familie, Mariakoor Breda
Mevr. A. IJzermans-Sips, 25 jaar
Parochie H. Maria Magdalena, Gem. Parochiekoor Amicitia Prinsenbeek
Mevr. Ria Timmers-van Tilburg, 25 jaar
Mevr. Janine van Bokhoven, 12½ jaar
Vijf Heiligen Parochie, Gummaruskoor Wagenberg
Mevr. Rina Hermans, 50 jaar
Mevr. Trees Rovers, 50 jaar
Dhr. Kees Schets, 40 jaar
Dhr. Piet Damen, 40 jaar
Dhr. Anton Smits, 40 jaar
Mevr. Annie Smits, 12½ jaar
Parochie H. Geest, Parochiekoor Rijen
Mevr. Corrie Hermens-Aarts, 50 jaar
Mevr. Jeanne Heijne-van Onzenoort, 40 jaar
Mevr. Corry Joosten-van der Pluijm, 25 jaar
St. Annaparochie, Dameskoor Welberg
Dhr. A.C.P.M. Somers, 25 jaar organist
H. Pater Damiaanparochie, R.K. Gemengd Zangkoor Hansweert
Mevr. M.A.M. den Boer-de Kok, 25 jaar
Parochie H. Maria Sterre der Zee, Dameskoor basiliek Hulst
Mevr. M.A.B.M. Klok-Ranke, 40 jaar
St. Norbertus Parochie, Gemengd koor Langdonk
Dhr. Herman Emmen, 50 jaar
Parochiekern H. Henricus, Parochiekoor St. Cecillia Clinge
Mevr. Ria Smet-van de Vijver, 25 jaar
Parochie H. Bartholomeus, Parochiekoor St. Cecillia Zevenbergschen Hoek
Mevr. J.C. Merriënboer-Mureau, 40 jaar
Mevr. M.A. Jooren-den Ridder, 40 jaar
H. Trudo Parochie, Gemengd Koor St. Cecillia Zundert
Mevr. Miet Roelands-Jacobs, 25 jaar
Antonius Abt Parochie, Gemengd Koor St. Caecilia Riel
Mevr. M.A. Vromans-van Gastel, 25 jaar
Dhr. A.A. de Jong, 60 jaar
Dhr. A.J.M.M. Peyen, 20 jaar
Mevr. A.M.A.Th. Siemons-Heyne, 25 jaar
Pater Damiaan Parochie, St. Willibrorduskoor, Zierikzee
Dhr. P.J. Verkaart, 55 jaar
Immanuel Bartholomeus Parochie, R.K. Gemengd Kerkkoor Zevenbergen
Mevr. Th.M.W. Schouwenaars-Ossenblok, 40 jaar
Dhr. D.J.M. Broeders, 65 jaar
Dhr. W.F. Hommel, 65 jaar
Parochie O.L.V. in ’t Woud, St. Gertrudiskoor Wouwse Plantage
Mevr. J.C.C. Goossens-Ooms, 25 jaar
Mevr. A.C.D. Bruijns-Nelemans, 25 jaar
Dhr. H.F.J.L. Raaymakers, 50 jaar
Mevr. J.J. Mangelaars-van de Brand, 40 jaar
Parochiekern O.L.V. van Altijddurende Bijstand, Sursum Corda Wernhout
Mevr. L.C.M. van Opstal-Milbou, 25 jaar
Parochie H. Philippus en Jacobus, Gemengd koor St. Cecilia Koewacht
Mevr. Ria van Daele-de Deckere, 50 jaar
Mevr. Edith Matthijs-Verstraeten, 40 jaar
St. Elisabeth parochie, kern Raamsdonksveer, St. Caeciliakoor
Dhr. Jac. Van Osch, 12½jaar
Mevr. E. Broekmans-de Bont, 12½ jaar
Parochie Antonius van Padua, Gem.Koor Samen Sterk, Lepelstraat
Mevr. C.J. Clarijs, 25 jaar
Mevr. A.M.J. Suwijn, 25 jaar
Parochie van de Heilige Familie, Confrèrie St. Caecilia Bavel
Mevr. Jo Feskens-Kok, 25 jaar
St. Bavo Parochie, Gemengd Koor ‘Voluntate’. Rijsbergen.
Dhr. M.A. van Dijk, 40 jaar
Mevr. O.O.Th.A. Rombouts, 55 jaar
St. Anna Parochie, St. Gummaruskoor Steenbergen.
Dhr. A.Th.M. van de Par, 40 jaar
Kapel de Blauwe Hoeve, Cantallegria Hulst
Mevr. P.J.I. Verheijden, 25 jaar
Parochie Maria Magdalena, Parochie koor Effen
Dhr. W.M.M. Baremans, 25 jaar
Parochie Ter Duinen, Cantate Domino Kloosterzande
Mevr. M. Kint-van Kampen, 25 jaar
Mevr. C. de Bakker-de Koster, 25 jaar
Parochie H. Andreas, Ritmisch Koor Emmanuel Eede
Mevr. Renate Krause, 12½ jaar
Mevr. Martine Matthijs, 25 jaar
Parochie kern H. Martinus, St. Ceciliakoor Rucphen
Mevr. M.A.E.M. Hoorn-Loomans, 25 jaar
Parochie H. Andreas R.K. Gemengd Koor St. Cecilia Aardenburg
Mevr. M.M. Rootsaert-Nobus, 25 jaar
Mevr. R.A.C.M. Wijffels-Blondeel, 25 jaar
Vijf Heiligen Parochie, Herenkoor St. Antonius Abt, Terheijden
Dhr. P. Gruca, 40 jaar
St. Franciscusparochie, Parochiekern H. Willibrordus, St. Willebrord
Mevr. Cl. Talboom-Hollemans, 12½ jaar
Mevr. M.I.L. Jochems, 12½ jaar
Mevr. A. Mulders-Jaspers, 25 jaar
Mevr. J.M.E. Duijnstee-Vermaas, 25 jaar
Mevr. D. Jaspers-Mulders, 25 jaar
Mevr. E. Konings-Hagenaars, 40 jaar
Mevr. M.C. Heeren-Heeren, 50 jaar
Mevr. C. de Bruijn, 50 jaar
Mevr. C.M.H. Janssen-de Bruijn, 55 jaar
Parochiekern H. Gertrudis, R.K.Kerkkoor Cecilia, Geertruidenberg
Mevr. Annie de Waard-Kuijpers, 12½jaar
Mevr. J. Qurijnen, 50 jaar
Parochie H. Drie-eenheid, Koor H. Cornelius Achtmaal
Mevr. A.E.L. Kools-van Aert, 25 jaar
Jeruzalem Parochie, Dameskoor ‘Accordando’ Breda
Mevr. Tosca Verbist, 40 jaar
Parochie Dongen en Klein Dongen Vaart, St. Laurentiuskoor Dongen
Mevr. M. Voogd-van Hommelen, 25 jaar
Maria Parochie, Lambertuskoor Etten-Leur
Mevr. M.P. Rijken-van der Vorst, 50 jaar
Mevr. J.C. van Ginneken-Roovers, 25 jaar
Mevr. M.A.M. Naalden-Machielsen, 25 jaar
Mevr. W.J. van Oorschot-van der Hoeven, 25 jaar
Parochie St. Franciscus, Gemengd koor Schijf
Mevr. A.P.D. Priem-Broos, 40 jaar
Parochie de Bron, Gemengd koor Hoogerheide
Mevr. J.C.M. Stuijts-Schoone, 25 jaar
Mevr. M.A.J. van Loon-Koolen, 25 jaar
Parochie H. Maria Sterre der Zee, St. Gregoriuskoor St. Jansteen
Dhr. R.L.J.M. Polspoel, 60 jaar
Vijf Heiligen Parochie, Anthony Singers, Terheijden
Mevr. Lianne Rompa, 50 jaar
Mevr. Hanneke Oprins, 50 jaar
Parochie H. Cornelius, St. Caeciliakoor Den Hout
Mevr. M.L. van der Schriek-Halters, 40 jaar dirigent
H. Maria Parochie, St. Caeciliakoor Vlissingen
Dhr. G.P.Q. Wortman, 70 jaar
Parochie O.L.V. in ’t Woud, Lambertuskoor Wouw
Dhr. A.F.M. Schepers, 50 jaar
Mevr. M.G. van Amersfoort-Remmerswaal, 12½ jaar
Mevr. E.G.C. Verbraak-Hereijgers, 12½ jaar
Catharina Parochie, Dameskoor Verrijzeniskerk Oosterhout
Mevr. Toos Mutsaers-van Onzenoort, 40 jaar
Mevr. Corrie van de Wijngaart-van Alphen, 45 jaar
Mevr. Trees Verhoogt-Dekker, 45 jaar
Mevr. Jo van Beek-Vermunt, 45 jaar
Lied over het gedoopte bestaan
Door Gerard Broekhuijsen
De liedtekst voor het jubileumlied die Sytze de Vries op verzoek van het bestuur van de Bredase afdeling van de Nederlandse Sint-Gregoriusvereniging heeft geschreven moest gaan over water, doopsel en kerk-zijn. Het jubileum van het bisdom Breda staat immers in het teken van ‘Levend water. De tekst heeft de vorm gekregen van een gebed. Degenen die het lied zingen richten zich tot God, zij bezingen Christus als een door God gegeven naamgenoot en zij vragen om het vuur van de Heilige Geest. Door deze opbouw is het bijna een eucharistisch gebed. Dat kent dezelfde structuur, maar heeft daarbij nog een aantal elementen die het maken tot een gebed over brood en beker. Dus beschouw mijn opmerking niet als een aanmoediging om het meteen ook als eucharistisch gebed te gaan gebruiken. Tot mijn verbazing kom ik namelijk af en toe ook ‘Gij die geroepen hebt licht en het licht werd geboren’ als eucharistisch gebed tegen terwijl dat toch duidelijk een gezongen voorbede is.
Ons geluk staat U voor ogen
sinds op Uw gezag
ooit de hemel werd bewogen
en het licht kwam aangevlogen
als de eerste dag.
Die ons roept en ons bestemd heeft
voor Uw grote dag,
die ons kent en ons een naam geeft,
die op liefde ons gebouwd heeft,
U zij eer gebracht!
Het lied begint met de schepping van het licht op de eerste dag. Of eigenlijk nog eerder, met Gods motivatie om tot de schepping over te gaan. Doel van dat alles was ons geluk. De eerste dag van de schepping is naast het verhaal van de uittocht uit Egypte de kern van de paasviering. Schepping en nieuwe schepping door de verlossing van Jezus is de reden dat Christenen samenkomen op elke eerste dag van de week: de zondag. Zoals de eerste dag van de schepping van het licht aan het begin staat, zo staat de grote dag van God aan het eind. Het is de dag waarnaar wij uitzien, waarvoor wij bestemd zijn. Dan zal God alles in allen zijn. Dan zal God helemaal God kunnen zijn en de mens helemaal mens. In onze naam worden wij gekend en bemind. De naam die wij kregen bij ons doopsel.
Wij zijn nieuw geboren
uit het water opgestaan!
Gij wordt stem in onze oren,
licht voor onze voeten,
weg om op te gaan!
Het refrein keert na elke twee strofen terug. De zinspeling op het doopsel is duidelijk: wij werden ondergedompeld in het water om boven te komen in een nieuw land. In het nachtelijk gesprek van Jezus met Nicodemus gaat het over die nieuwe geboorte. Dat is geen ontkenning van het wonder van de menselijke geboorte alsof die nog eens moet worden overgedaan. Het is beeldspraak om een nieuw begin van leven aan te duiden op welke leeftijd men inmiddels ook gekomen is. De oren gaan open voor het verstaan van het woord (effeta!). Het licht wijst onze voeten een begaanbare weg.
Uit de nacht van den beginne,
water van de dood,
weet Gij ons voorgoed te vinden,
geeft Gij Christus, uw Beminde,
ons tot naamgenoot.
Met Hem zijn wij opgetogen,
in zijn dood gedoopt.
En een duif meldt uit den hoge
hoe ons hart van mededogen
voor ons overloopt.
Voorafgaande aan de eerste dag, de dag waarop het licht kwam, was er chaos en nacht. De wateren zijn het doodsgebied. Bij het doopsel is het water niet alleen reinigend en levengevend. Het is ook de dood waarin wij worden ondergedompeld. En Jezus deelt met ons dit lot. Hij, de door God Beminde, draagt onze naam. Hij werd een mens als wij. De Heilige Geest die in de gedaante van een duif verschijnt na het doopsel van Jezus in de Jordaan, daalt op Hem neer. En een stem klinkt: ‘Dit is mijn Zoon, die Ik liefheb. In Jezus is Gods mededogen voor ons overvloedig aan het licht gekomen.
Volk van God zijn wij,
ontsproten aan de oude stam
en geënt als nieuwe loten
volgen wij als reisgenoten
vader Abraham.
Staat Gods Rijk ons niet te wachten?
Zolang zullen wij
in woestijnen overnachten,
dromen van het ongedachte.
Eenmaal zijn wij vrij!
Deze twee strofen gaan over de kerk. Haar oorsprong ligt in het volk Israël met als stamvader Abraham. De kerk is een nieuwe loot aan de oude stam, begonnen als een beweging binnen het jodendom en vrij snel uitgegroeid tot een nieuw Godsvolk waar mensen uit alle volken zich bij aan hebben gesloten. Maar nog altijd is Abraham de vader van alle gelovigen, omdat hij met alleen maar een woord van God als belofte op weg is gegaan uit zijn vertrouwde omgeving. Zoals het volk Israël op weg is gegaan naar het Beloofde land na de bevrijding uit het slavenhuis van Egypte en de woestijn is doorgetrokken met een droom van vrijheid, zo zijn wij nog steeds onderweg naar dat Rijk van God.
Wees de vriend die voor ons instaat,
naar ons roepen hoort,
die als herder ons vooruit gaat
en zich met ons zoeken inlaat
op uw erewoord.
Moet het daglicht toch nog wijken
voor een lange nacht,
hoe ver schaduwen ook reiken,
groot zal ons de trouw dan blijken
waarmee Gij ons wacht.
Ook deze strofen bevatten zinspelingen op het Exodusverhaal, de tocht door de woestijn op weg naar het Beloofde land. Het initiatief voor de uittocht ligt bij God. Bij het brandende braambos krijgt Mozes van God de opdracht om terug te gaan naar Egypte en het volk weg te leiden. ‘Want ik heb het roepen van mijn volk gehoord. In tegenstelling tot de herders in onze streken loopt de herder in onherbergzaam gebied voor de kudde uit, speurend naar plaatsen waar nog wat voedsel groeit en zoekend naar begaanbare wegen.
De Uittocht is niet het verhaal van toen en ooit. Nog altijd is de kerk onderweg. En soms trekken wij de nacht van onzekerheid in. Het licht wordt laag. De schaduwen worden langer. Maar God zal trouw op ons wachten.
Leeft de kerk niet van Uw weldaad?
Geef van hogerhand
haar het Geestesvuur dat dóórgaat,
dat als liefde ons te doen staat,
zicht houdt op Uw Land!
En wil onze herders weiden
tot het in hen zingt!
Dat zij zich met U verblijden
om het nieuwe jaargetijde
dat in U ontspringt.
In de laatste strofen wordt de Heilige Geest, die eerder al ter sprake kwam als de duif bij het doopsel van Jezus, afgesmeekt over de kerk. Het Geestesvuur zorgt ervoor dat de kerk dóórgaat, dat er continuïteit is. Het zet ons aan tot handelen: liefde die te doen staat. En onze visie op het Rijk van God blijft erdoor levend. De kerkelijke leiders hebben ook Gods steun nodig. Mooi gezegd: de herders moeten ook worden geweid (gewijd zijn ze al). Soms lijkt het of de leiders alleen maar bezorgd en zwaar op de hand moeten zijn. Hier wordt gevraagd of er in hen een lied mag groeien. Dat er vreugde mag zijn om de nieuwe tijd die komt.
‘Ga op weg’
Voor de drieëntwintigste keer organiseren de Gezamenlijke Koorkringbesturen in Zeeland, Koorkring Zeeuwse Eilanden en Koorkring Zeeuws-Vlaanderen, dit jaar op zaterdag 9 november de studiedag Contactdag Zeeland.
De dag begint om 14.30 uur, maar iedereen is vanaf 14.00 uur welkom in de Onze Lieve Vrouw Hemelvaartkerk (Hoofdstraat 60) te Ovezande.
Thema
Het thema van de studiedag dit jaar is: ‘Ga op weg…’ Het is de titel van een lied van tekstschrijfster Hanneke ter Maat en op muziek gezet door Sabastian Holz. Het lied is opgenomen in de vorig jaar verschenen Franciscaanse liedbundel.
Ga jij op weg, herstel mijn Kerk
en leid mijn schapen terug naar Mij.
Mijn lammen lopen vogelvrij.
Mijn Geest gaat mee en wijst het werk.
De liederen die dit jaar in de liedbundel zijn op genomen komen uit de Franciscaanse liedbundel. Maar we zingen ook enkele liederen die volgend jaar op de Zangdag van de drie zuidelijke bisdommen wordt georganiseerd. Tijdens de afsluitende eucharistieviering zingen we ook liederen ter ere van de H. Willibrordus, waar van we de feestdag vieren op 7 november.
Locatie
De studiedag gaat door in de Onze Lieve Vrouw Hemelvaartkerk aan de Hoogstraat 60 te Ovezande. Dit is de kerk voor de parochiekern die de kernen Ovezande, Driewegen en Ellewoutsdijk bestrijkt van de Pater Damiaanparochie.
Naast de kerk is er volop gelegenheid om uw auto te parkeren, verder ook nog in de achterliggende Schuttersstraat.
Parkeren is gratis.
Komt u met het openbaar vervoer? Vanaf het Tolplein van de Westerscheldetunnel gaat buurtbus 555 en 597 naar Ovezande. Vanaf Goes neemt u buurtbus 595 naar Hoedenskerk, waarna u overstapt op buurtbus 597.
Programma
De studiedag begint om 14.30 uur, maar vanaf 14.00 uur bent u welkom voor een kopje koffie of thee. Om 17.30 uur is de lunch, soep en broodjes aangeboden en verzorgt door vrijwilligers van de parochiekern Ovezande. Rond 18.15 uur zingen we de liederen door die we in de eucharistieviering. We besluiten de dag om 19.00 uur met de viering van de eucharistie, waar de deelnemers van de dag fungeren als projectkoor. Voorganger in de viering is vicaris Paul Verbeek.
Iedereen die aan deze dag wil deelnemen kan zich op één van de twee manieren opgeven uiterlijk op donderdag 7 november a.s.:
* Contactdag Zeeland Mgr. de Backerestraat 5 4529 GR Eede
* per e-mail: klik hier.
Er zijn dit jaar geen kosten verbonden aan de Contactdag. We zijn te gast van de parochiekern Ovezande en zij zorgen voor koffie/thee, soep en broodjes.
Wanneer u een vrijwillige bijdrage wilt geven ter ondersteuning van de organisatie van de Contactdag Zeeland kunt u die overmaken op IBAN NL61 INGB 0006 7074 42 ten name van Contactdag Zeeland Hoogvogelstraat 5 4515 BD IJzendijke. Hartelijk dank.
Repertoiredag 5 oktober 2019: ontdek nieuwe muziek
De afgelopen tientallen jaren is er veel kerkmuziek gecomponeerd: liederen, missen, psalmzettingen. Een deel van die muziek is vergeten, vaak ten onrechte. Zo verscheen in 1960 de bundel Alleluia met liederen op muziek van onder anderen Albert de Klerk. Ook het werk van Louis van Dijk werd destijds veel gezongen. En terecht: zijn muziek is zeer de moeite waard.
Werken van De Klerk en Van Dijk staan centraal tijdens de repertoiredag, samen met een aantal zeer recente composities. We zullen deze instuderen en verder bekijken we de functie van het Alleluia-vers als feestelijke aanhef van het Evangelie. Waar hoort het precies thuis tussen lezingen en antwoordpsalm?
Dirigenten, organisten, zangers en zangeressen zijn van harte welkom om inspiratie op te doen. Tevens is deze dag een opstapje naar de grote zangdag van de bisdommen Breda, ’s-Hertogenbosch en Roermond die op 27 juni 2020 zal plaatsvinden in Eindhoven. Dan zullen we kennismaken met wat er in deze bisdommen gezongen en gecomponeerd wordt – en uiteraard zullen we deze muziek ook zelf zingen.
Programma
9.30 uur Ontvangst met koffie/thee
10.00 uur Opening
10.05 uur Het zingen van een- en meerstemmig repertoire door Frans Bullens en Jan Schuurmans
11.00 uur Een toelichting op het thema ’Alleluia als tweede tussenzang door mgr. dr. J.W.M. Liesen
11.15 uur Vervolg repertoire
12.15 uur Lunch
13.00 uur Vervolg repertoire
14.00u. Einde van de dag
Praktische informatie
Plaats
H. Antonius van Padua (kathedraal), St. Janstraat 8, 4811 ZL Breda
Organisatie
Commissie voor liturgische muziek Bisdom Breda en het St. Franciscuscentrum, centrum voor vorming en diaconale actie.
Aanmelden
U kunt zich tot 27 september 2019 aanmelden door uw gegevens te mailen naar: opgave@sintfranciscuscentrum.nl onder vermelding van uw stemsoort (i.v.m. het oefenkoor) of telefonisch T 076 – 52 23 444 (tussen 8.30 – 12.30 uur). Ook is opgave mogelijk via de website https://sintfranciscuscentrum.nl/
De deelnemersbijdrage is slechts € 12,50 per persoon. Hiervoor ontvangt u koffie en een bescheiden lunch. U kunt dit bedrag storten op:
NL 57 RABO 0315 9852 59 t.n.v. Bisdom van Breda, inzake Liturgische Muziek te Breda.
met vermelding van ‘Repertoiredag 2019’.
Bij betaling voor meerdere deelnemers graag de namen van de deelnemers doorgeven aan
Concerten zomer 2019
Bavel, H. Maria Hemelvaartkerk
Dinsdag 4 juni 20.15 uur.
Concert op twee orgels.
Paul Henken en Drik Hoogstede, orgel en het Trombone kwartet van de Nieuwe Veste.
Bergen op Zoom, Gertrudiskerk
Zaterdag 22 juni 16.00 uur
Concert op het Ibach-orgel door studenten van het Conservatorium Antwerpen.
Zaterdag 31 augustus 16.00 uur
Concert op de orgels door Mark Christiaanse.
‘inspiratie’ muziek van Bach, Brahms en Perry.
Chaam, Ledevaertkerk
Vrijdag 12 juli 20.00 uur
Jan-Sjoerd van der Vaart, orgel en Peter van der Stoel, vleugel.
Breda, Grote Kerk
Woensdag 5 juni 12.45 uur
Orgelconcert jong talent, Bas Koster
Etten-Leur, Orgelkring Jacobus Zeemans
Hooge Zwaluwe, Protestantse Kerk en Restaurant Onze Kerk
Zaterdag 14 september
Van 10.00 uur tot 17.00 uur bespelingen.
Klundert, De stad Klundert
Donderdag 18 juli
Van 12.00 tot 17.00 uur verzorgt de Franse organist Thierry Escaich een masterclass voor professionele organisten. Slotconcert om 20.00 uur.
Wouw, Lambertuskerk
Zondag 2 juni 16.00 uur.
Guus Siebelink, orgel m.m.v. Carel-Jan en Anita Reuver, zang
‘Muziek van oude en jonge meesters’.
Zondag 29 september 16.00 uur
Willem Ceuleers, orgel m.m.v. Klarinetkwartet Liquorice Stick in een ‘bijzondere ontmoeting’.
Het gezongen lijdensverhaal op Goede Vrijdag
Frans Bullens
Als ik in de dagen vóór Kerstmis bij de bakker sta word ik door dorpsgenoten wel eens aangesproken met de opmerking dat het wel ‘drukke dagen’ zullen worden voor de kerkmuziek. ‘Ach, mevrouw’ (het kan ook een meneer zijn hoor), zeg ik dan, ‘dat is in niets vergeleken met het paastriduüm!’ Maar met die opmerking valt het gesprek snel dood want mevrouw of meneer weet in de verste verte niet wat een ‘paastriduüm’ is.
Het paastriduüm begint met de avondmis op Witte Donderdag en eindigt met de vespers op paaszaterdag. Voor kerkmusici biedt het triduüm vele mogelijkheden. Bijvoorbeeld tijdens de viering van Goede Vrijdag. Dat is een viering van Goede Vrijdag is een viering vol historie, oude rituelen, middeleeuwse woorden en gebruiken. En het is van groot belang deze viering in ere te houden en te proberen er alle muzikale aandacht aan te geven.
De viering begint zonder franje. Geen orgelspel, geen intredezang, geen processie. Het altaar is sinds het einde van de Witte Donderdagviering helemaal kaal.
Na het gebed beginnen we meteen met de Dienst van het Woord. En dat is meteen een woorddienst van formaat: eerste een lange lezing uit Jesaja, dan de antwoordpsalm uit psalm 31 (‘Vader in uw handen beveel ik mijn geest’), de tweede lezing uit de Hebreeënbrief gevolgd door het beroemde kantiek ‘Christus factus est’ (‘Christus is voor ons gehoorzaam geworden…’) en dan het passieverhaal volgens Johannes.
Het zingen van dat lijdensverhaal heeft hele oude papieren! Al in de vroege Middeleeuwen verdeelde men het verhaal voor drie zangers en die kregen nog een toonkleur mee: de gewone toonhoogte in het midden voor de verteller, hoog voor alles wat niet Christus of verteller was en laag voor Christus.
Veel langer wordt het verhaal door het te zingen gelukkig niet. Immers, de cantors reciteren de tekst, dat is sprekend zingen en dat schiet best op. Het moeten natuurlijk wel zangers zijn die toon houden en niet na vier zinnen al een halve toon zijn gezakt. In dat geval eindigt het hele verhaal bijna een octaaf lager en daar wordt ook weer niemand blij van. Het kan helpen door het te begeleiden op orgel. Dat is ook weer een kunst apart want op de juiste accenten moet het goede akkoord vallen. Een vaardige organist die dat kan is wellicht ook in staat om sommige tekstdelen te kleuren. Johann Sebastian Bach deed dat in zijn enorme Mattheuspassie ook: als Christus moest zingen liet Bach ook de strijkers zachtjes meespelen, als een soort heilig aureool. Maar dát is weer een ander hoofdstuk in de rijke passie-geschiedenis.
Misschien wordt het weer eens tijd om dit Johannesverhaal te gaan zingen, met drie goede zangers, een klein koor (hoeft niet), bescheiden ondersteuning van orgel of snaarinstrument of iets anders om op toon te blijven.
Twee voorbeelden van een Nederlandstalig passieverhaal op muziek:
– Bij de Paulusabdij in Oosterhout verscheen in 1975 de passie van Floris van der Putt. Eenvoudig en in dezelfde trant als die van pater Hoogenboom. Deze is verkrijgbaar bij de Nederlandse Sint-Gregoriusvereniging.
– In 1977 verscheen bij Annie Bank de wat uitgebreidere Johannespassie van Jan Valkestijn inclusief de meerstemmige ‘volkskoren’ én enige meerstemmige gezangen. Onder meer te verkrijgen via Edition Ferrimontana
Daarmee houdt mijn kennis over het gezongen passieverhaal op, maar meer kennis is ook niet nodig. We kunnen het als volgt samenvatten:
– het lijdensverhaal op Goede Vrijdag is een belangrijk onderdeel van de viering
– zó belangrijk dat je er wat mee moet doen
– je kunt het met drie personen voorlezen (en eventueel onderbreken met liederen of acclamaties)
– je kunt het eenvoudig met drie personen zingen (en eventueel ook onderbreken met gezangen)
– je kunt het eenvoudig met drie personen én een meerstemmig koor zingen.
Het is een hele uitdaging, misschien niet dit jaar, dan wellicht volgend jaar. En laat u niet ontmoedigen door pastoors die het allemaal te lang vinden (‘Da’s allemoal veuls te lang…’) want: met het reciterend zingen wordt het niet veel langer, nou ja, vooruit, een beetje dan. Je moet overigens nooit bang zijn dat iets te lang duurt; je moet alleen wát je doet goed doen, dan maalt niemand meer om de lengte!
En komt u er niet uit met het lijdensverhaal dan hebben we ook nog de kruisverering in de viering van Goede Vrijdag (met de beroemde ‘Improperia’) en de communieritus.
Maar wellicht kunnen we hier een andere keer over uitweiden. Wél blijft van belang dat het allemaal niet vanzelf gaat. Je zult er als dirigent, pastoor, koorbestuur en organist je schouders onder moeten zetten. Mensen activeren, vragen en niet bang zijn als men ‘nee’ verkoopt. Maar iets dat je écht wilt, komt meestal wel voor dezelfde bakker als waarmee dit verhaal ook begon…
Materiaal dirigenten- en organistendag 2018
Tijdens de dirigenten- en organistendag op 6 oktober 2018 is er natuurlijk veel gezongen. Hier een overzicht:
Jan Vermulst, Psalm 18 ‘Heer, U heb ik lief’. Verkrijgbaar bij Gooi en Sticht
Edward Elgar, Ave verum, Uitgave 1902 verkrijgbaar via IMSLP
Melchior Franck, Da pacem, Domine IMSLP
Josquin Des Prez, Ave vera virginitas free-scores.com